Η Ευρώπη των κρατικών χρεών το 2017
Το νέο έτος 2017 βρίσκει τη χώρα μας σε βαρύ δημοσιονομικό χειμώνα :
Το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί τόσο σε απόλυτο μέγεθος στα € 324 δις , όσο και σαν ποσοστό του ΑΕΠ στο 180% . Το 2010 το χρέος ήταν το 115% του ΑΕΠ . Η επιδείνωση αυτή οφείλεται στην κατάρρευση του ΑΕΠ από 230 δις το 2009 σε 175 δις το 2016 .
Η χώρα είναι αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές και η οικονομική επιβίωση της εξαρτάται αποκλειστικά από τους πιστωτές της , τα λοιπά κράτη της Ε.Ε και το ΔΝΤ.
Είναι σαφής η αδυναμία χάραξης εθνικής πολιτικής που να σπάει τον φαύλο κύκλο της εσωτερικής υποτίμησης , της υπερφορολόγησης και της ύφεσης .
Όταν αυτά ισχύουν στην Ελλάδα , πώς διαμορφώνεται το τοπίο του δημόσιου χρέους στα λοιπά κράτη της ευρωζώνης το 2017 ;
Η Ιταλία είναι η δεύτερη υπερχρεωμένη χώρα στην Ε.Ε με μέγεθος δημόσιου χρέους € 2,37 τρις , ήτοι το 136% του ΑΕΠ . Η χώρα αυτή σύμφωνα με εκτιμήσεις ευρωπαϊκών τραπεζών για να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της είναι υποχρεωμένη να αντλήσει από τις αγορές το 2017 το ποσό € 270 δις . Δηλαδή πρέπει να πείσει τους ιδιώτες επενδυτές να τοποθετήσουν σε κρατικά ομόλογα το ιλιγγιώδες αυτό ποσό , προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις λήξεις του χρέους της .
Η Γαλλία με μέγεθος δημόσιου χρέους € 2,16 τρις , ήτοι το 98% του ΑΕΠ , πρέπει να αντλήσει από τις αγορές το 2017 το ποσό € 200 δις για να εξυπηρετήσει το δικό της χρέος . Σίγουρα αυτό μπορεί να το κάνει , διότι η χώρα έχει υψηλή πιστοληπτική ικανότητα αλλά ο προβληματισμός των Γάλλων είναι η μεγάλη εξάρτηση της οικονομίας τους από τις αγορές και αναμενόμενο επιτόκιο δανεισμού , δεδομένου ότι μικρή αύξηση των επιτοκίων σημαίνει αρκετά δις € δημοσιονομική επιβάρυνση της χώρας .
Στη συνέχεια έρχεται η Γερμανία με 160 δις , η Ισπανία με 120 δις και οι υπόλοιπες χώρες με μικρότερα ποσά . Συνολικά υπολογίζεται ότι οι χώρες της ευρωζώνης ( πλην της Ελλάδας που είναι αποκλεισμένη από τις αγορές ) θα χρειαστεί να δανειστούν το ποσό των € 900 δις για να εξυπηρετήσουν το δημόσιο χρέος τους το 2017 .
Όπως φαίνεται δεν είναι μόνο η Ελλάδα δέσμια του δημόσιου χρέους , αλλά και οι λοιπές χώρες της ευρωζώνης με την διαφορά όμως ότι αυτές διατηρούν την χρηματοοικονομική τους ισορροπία και δανείζονται από τις αγορές και όχι το ΔΝΤ και τα λοιπά κράτη . Η ισορροπία αυτή διαταράχτηκε στην χώρα μας το 2010 και στη συνέχεια είχαμε όλα τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα της «συνταγής σωτηρίας » από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ με την σύμφωνη γνώμη βέβαια της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας .
Το ποσό των € 900 δις που απαιτείται να αντλήσουν τα κράτη της ευρωζώνης το 2017 είναι πολύ μεγάλο την στιγμή που το μακροοικονομικό κλίμα στην ευρωζώνη αναμένεται αβέβαιο και απρόβλεπτο λόγω των παρακάτω παραμέτρων :
Το Brexit που δημιουργεί ανησυχία και αβεβαιότητα για το που θα καταλήξει η διαπραγμάτευση και τις συνέπειες θα έχει για τις ευρωπαϊκές οικονομίες .
Η ανάληψη των καθηκόντων από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ , Ντόναλντ Τραμπ , δημιουργεί πολλούς απρόβλεπτους παράγοντες για την πολιτική που θα ασκηθεί και τις οικονομικές συνέπειες που θα έχει σε διεθνές επίπεδο .
Οι εκλογικές αναμετρήσεις που αναμένονται σε πολλές χώρες ( Μάρτιο στην Ολλανδία , Απρίλιο στην Γαλλία , Σεπτέμβριο στην Γερμανία ) σε συνδυασμό με την άνοδο των ακροδεξιών και των λαϊκιστών , επιτείνουν την αβεβαιότητα .
Η αύξηση των επιτοκίων πρώτα στις ΗΠΑ κυρίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης των δημοσίων δαπανών , αύξηση που θα μεταφερθεί και στην Ευρωζώνη .
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα μειώσει τις αγορές χρέους από τον προσεχή Απρίλιο από 80 σε 60 δις το μήνα . Το πρόγραμμα αυτό της ποσοτικής χαλάρωσης ξεκίνησε τον Μάρτιο 2015 με κύριο στόχο να στηρίξει την ρευστότητα του συστήματος και τις αγορές των κρατικών ομολόγων .
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν συνθήκες αστάθειας που θα επηρεάσουν τις ευρωπαϊκές αγορές του κρατικού χρέους με ότι αυτό συνεπάγεται στο επίπεδο των επιτοκίων και της οικονομικής πολιτικής .
Νικόλαος Ι. Γιαννούλης